De menselijke geschiedenis strekt zich ver uit vóór de tijd waarin de mensen opschreven wat er zoal gebeurde. Dat is de periode die we - ten onrechte - prehistorie noemen. De geschiedenis van die tijd kunnen we enkel aflezen uit de sporen en resten...
In het lange eerste millennium van onze jaartelling was 'Nederland' steeds een grensgebied tussen de belangrijkste machtssferen in het westen van Europa en hun buren. De inwoners van de delta van Rijn, Maas en Schelde ondervonden overigens weinig...
Vanaf 1100 trad in diverse Nederlandse gewesten een opzienbarende groei op. Het is een intrigerende vraag waardoor aanvankelijk Vlaanderen, dan Brabant, en in derde instantie Holland en Zeeland deze voorsprongpositie konden verwerven. Hoe verhield de...
Niets heeft zon invloed gehad op het verloop van de wereldgeschiedenis als de grote metamorfose van de menselijke samenleving in de afgelopen tweehonderd jaar. Leefden tot de achttiende eeuw wereldwijd de meeste mensen nog in feodale en agrarische samenlevingen,...
Staatkundig, sociaal en cultureel is de negentiende eeuw een eeuw van onophoudelijke beweging en verandering. Alle landen zijn op zoek naar een eigen nationale identiteit, ook Nederland en België, die na een korte mesalliance weer eigen wegen gaan. Daarnaast...
Hugo Brems is hoogleraar moderne Nederlandse letterkunde aan de ku Leuven. Hij is redacteur van het Kritisch lexicon van de moderne Nederlandstalige literatuur en publiceerde artikelen, essays en recensies in tal van wetenschappelijke en literaire tijdschriften....
Bestaat de Nederlandse literatuur nog wel? En kan daar nog een geschiedenis van geschreven worden? Of is er alleen nog maar een overrompelende hoeveelheid boeken? Ja, de Nederlandse literatuur bestaat. En zij leeft _ anders dan vroeger, maar meer dan...
Waarom kozen miljoenen Europeanen in voorbije eeuwen voor een bestaan in de Nieuwe Wereld? Hoe waren de vrijheids- en gelijkheidsidealen van de Founding Fathers te rijmen met de praktijk van de slavernij? Op welke manier groeiden de Verenigde Staten uit...
'Poëzie is geen dynamiet, maar diamant,' beweerde Hendrik Marsman eens. Dat poëzie zowel explosief als aangrijpend kan zijn, bewijst 's Zomers stinken alle steden, het poëziedebuut van dichter, vertaler en muzikant Menno Wigman. Wars...
Hoe de Nederlanders kwamen en gingen en wat ze achterlieten De Atjeh-oorlog (1873-1942) vormt een van de zwartste bladzijden uit de Nederlandse geschiedenis. De strijd tussen nietsontziende koloniale soldaten en fanatiek islamitische Atjehers kostte...
Psychologische thema's beheersen dagelijks het nieuws, waardoor het lijkt alsof psychologisch inzicht vandaag de dag hoog op de agenda staat. Schijn bedriegt, volgens Jan Derksen. In Bevrijd de psychologie zet hij uiteen hoe hersenwetenschappers...
Een watervlugge afwisseling van literaire generaties en hun tijdschriften, modes en stromingen, dat is de geschiedenis van de literatuur in Nederland en Vlaanderen tussen 1900 en 1945. Het is de tijd van de opkomst en ondergang van totalitaire ideologieën...
Conservatieve vooruitgang biedt portretten van de belangrijkste moderne conservatieve denkers: van Ludwig Wittgenstein en C.S. Lewis tot Johan Huizinga en Leo Strauss. Het bevat bijdragen van prominente geestverwanten als Roger Scruton, Andreas Kinneging,...
Cornelis Verolme (1900-1981) was eens de grootste scheepsbouwer van Nederland. In de wederopbouw stampte hij in korte tijd een wereldconcern uit de grond. Binnen de gevestigde Rotterdamse metaalindustrie bekeek men nieuwkomer Verolme echter met argusogen....
Louis Couperus (1863-1923), de auteur van schitterende romans als Eline Vere, De stille kracht, Van oude menschen, de dingen, die voorbij gaan... en Iskander, is een van de grootste en meest gelezen schrijvers uit onze geschiedenis, maar hoe goed kennen...
De geschiedenis van de schoonheid is niet alleen een geschiedenis van de kunst of een geschiedenis van de esthetiek. Umberto Eco laat kunst en esthetiek in dit volledig in kleur geïllustreerde standaardwerk op verbluffende wijze samenkomen om zodoende...
Laat je geheugen je wel eens in de steek? Julia Shaw laat in haar boek De illusie van het geheugen zien dat ieders geheugen last heeft van 'geheugenfouten' en dat je daar niks aan kunt doen. Dit boek leert ons waarom sommige herin - neringen niet echt...
Het uitzonderlijke verhaal dat in De last van veel geluk verteld wordt begint in 1555 en eindigt in 1702, als de bloeitijd van de Nederlandse Republiek voorbij is. In deze periode hebben zich vooral de gebeurtenissen afgespeeld die lange tijd tot de vaste...
Charles de Gaulle werd in 2005 gekozen tot 'grootste Fransman aller tijden'. Hij wordt tegenwoordig inderdaad door vrijwel alle Fransen van links tot rechts bewonderd en zijn ideeën zijn algemeen aanvaard, maar dat is niet vanzelf gegaan. Deze...
Harems, sluiers, eerwraak, seksslavinnen, steniging van overspeligen, homo's die van torens worden gegooid... De islam heeft de reputatie repressief en gewelddadig te zijn op het gebied van seksualiteit. Maar dat is niet altijd zo geweest. Nog niet...
We leven nog steeds in de romantiek en het lukt ons niet ons daaraan te ontworstelen. Mensen verlangen ernaar zichzelf te zijn en ze verlangen naar roes en het exotische. De liefde is la grande affaire de la vie. Het romantisch nationalisme staat hoog...
Dichter Je maakt het mensen toch niet naar de zin, en streeft dat ook niet langer na. Niet langer is wat je schrijft gericht op een ontvanger. Je bent je eigen einde en begin, en leeft en sterft alleen. Geen dubbelganger neemt straks je plaats...
Zjirinovski verwijt Prochorov en de andere oligarchen Rusland te hebben verwoest: in 1998 waren zij steenrijk, maar was Rusland bankroet. De communisten verwijten Gorbatsjov de ussr te hebben vernietigd en wrijven Jeltsin aan in het nieuwe Rusland de...
De vestiging van de macht is het tweede deel van Willem Otterspeers magnum opus over de geschiedenis van de Leidse universiteit. De onstuimige stichtingsjaren zijn achter de rug, en de universiteit gaat van de barokke praal van de late zeventiende eeuw...
In de achttiende eeuw hebben de Zuidelijke Nederlanden nauwelijks auteurs of teksten voortgebracht die tot de canon van de Nederlandse literatuur zijn gaan behoren. De weg naar het binnenland biedt een antwoord op de vraag hoe dat komt en laat zien welke...
Geschiedenis als collectieve en persoonlijke herinnering heeft altijd een existentiële betekenis gehad. De waarde daarvan is vandaag zelfs toegenomen als tegenwicht tegen de globalisering en de adembenemende snelheid van veranderingen in de technologische...
De werken van de wetenschap is het derde deel van Willem Otterspeers Groepsportret met Dame. In het tweede deel van dit magnum opus over de Leidse universiteit liet hij die universiteit achter op het toppunt van haar roem. Veel daarvan bleek bij nader...
Tim, een hoogleraar fysica, is in psychotherapie geweest bij Carla, een klinisch psycholoog-psychotherapeut. Na een halfjaar neemt hij contact op met de vraag nog eens te mogen terugkeren; niet voor behandeling, maar voor de beantwoording van een serie...
Van de oude samenlevingen op het platteland bestaan zowel extreem romantische als uitgesproken cynische voorstellingen. De historicus prof. dr. A.Th. van Deursen schetst in Een dorp in de polder voor het eerst een compleet en gedocumenteerd beeld van...